Thế nào là tình trạng mỡ trong máu cao
Mỡ máu cao là rối loạn chuyển hóa chất béo trong máu, bao gồm cholesterol và triglyceride. Có hai loại cholesterol quan trọng: LDL (cholesterol “xấu”) gây xơ vữa động mạch và HDL (cholesterol “tốt”) giúp giảm rủi ro tim mạch. Mỡ máu cao xảy ra khi LDL cao, HDL thấp, và triglyceride tăng, tạo điều kiện cho bệnh tim mạch và đột quỵ. Đánh giá tình trạng mỡ máu cao qua xét nghiệm cholesterol toàn phần, LDL, HDL, và triglyceride.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mỡ trong máu cao
Nguyên nhân gây mỡ máu cao rất đa dạng, phản ánh sự phức tạp của cơ thể con người và ảnh hưởng từ lối sống cũng như yếu tố di truyền. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
- Yếu tố di truyền: Một số người có thể mắc phải các rối loạn di truyền làm tăng cholesterol trong máu ngay từ khi còn nhỏ, kể cả khi họ không mắc các vấn đề về cân nặng. Các đột biến gen cụ thể có thể làm tăng tổng hợp cholesterol “xấu” (LDL) và triglyceride hoặc giảm khả năng loại bỏ chúng khỏi cơ thể.
- Thừa cân béo phì: Khi cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ, điều này có thể dẫn đến tăng mỡ trong máu, bao gồm cả cholesterol và triglyceride.
- Lối sống ít vận động: Sự thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh mỡ máu cao, làm giảm khả năng cơ thể sử dụng mỡ làm năng lượng và tăng tích tụ mỡ.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thức ăn giàu chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa và chất béo trans, có thể tăng cường lượng cholesterol “xấu” trong máu.
- Các tình trạng sức khỏe cụ thể: Bệnh tiểu đường, suy giáp, suy tuyến yên, bệnh thận mãn tính, bệnh viêm gan và xơ gan có thể làm tăng nguy cơ mỡ máu cao.
- Tiêu thụ rượu và hút thuốc lá: Uống quá nhiều rượu và hút thuốc có thể gây hại cho mức cholesterol, bởi rượu tăng triglyceride và hút thuốc giảm cholesterol “tốt” (HDL).
- Sử dụng một số loại thuốc: Thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, và estrogen có thể ảnh hưởng đến mức cholesterol trong máu.
Một số loại thực phẩm nên kiêng đối với người có nồng độ triglyceride cao trong máu
Các sản phẩm giàu tinh bột
Khi có nồng độ triglyceride cao trong máu, việc kiểm soát chế độ ăn là một phần quan trọng của việc quản lý sức khỏe tổng thể. Một số loại rau củ giàu tinh bột như ngô và đậu Hà Lan có thể làm tăng nồng độ triglyceride vì cơ thể chuyển đổi lượng tinh bột thừa thành chất béo trung tính. Để hạn chế tác động này, bạn nên hạn chế tiêu thụ những loại thực phẩm giàu tinh bột và tìm kiếm những lựa chọn thay thế tốt hơn như súp lơ, cải xoăn, và nấm, vốn chứa ít tinh bột hơn và nhiều chất xơ, hỗ trợ kiểm soát mức độ triglyceride trong máu.
Dừa
Dừa là một thực phẩm đặc biệt có lợi cho sức khỏe, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm chất xơ, vitamin C, E, B1, B3, B5, và B6 cùng với các khoáng chất như sắt, selen, natri, canxi, magiê và phốt pho. Tuy nhiên, dừa cũng chứa lượng lớn chất béo bão hòa, điều này đòi hỏi sự cẩn trọng khi sử dụng, đặc biệt đối với những người có lượng mỡ máu cao.
Việc hạn chế sử dụng dừa và các sản phẩm từ dừa không đồng nghĩa với việc loại bỏ hoàn toàn chúng khỏi chế độ ăn. Cân nhắc lượng tiêu thụ và chọn lựa các phần của dừa như nước dừa hoặc thịt dừa non với lượng chất béo bão hòa thấp hơn có thể là một phần của chế độ ăn cân đối và lành mạnh. Đối với những người đang cố gắng kiểm soát lượng mỡ máu, việc tập trung vào việc giảm lượng chất béo bão hòa trong chế độ ăn uống bằng cách giới hạn sử dụng dừa và thay thế bằng các thực phẩm có lượng chất béo bão hòa thấp hơn là một bước đi đúng đắn.
Thức ăn chứa nhiều muối
Hạn chế muối đối với người có triglyceride cao giúp giảm nguy cơ phát triển các vấn đề về tim mạch. Muối gây tăng huyết áp, ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, góp phần vào việc tăng cường áp lực lên hệ thống tim mạch đã bị ảnh hưởng bởi triglyceride cao.
Giảm tiêu thụ đường, các đồ uống và bánh kẹo
Giảm tiêu thụ đường và các sản phẩm ngọt như đồ uống có đường và bánh kẹo là quan trọng đối với người có triglyceride cao. Đường và carbs tinh chế có thể làm tăng nhanh lượng triglyceride, góp phần vào nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các vấn đề sức khỏe khác
Tránh xa rượu bia và chất kích thích
Tránh xa rượu và hạn chế thức ăn nướng là quan trọng cho người có triglyceride cao. Rượu, ngay cả khi uống ít, có thể làm tăng đáng kể lượng triglyceride trong cơ thể
