Nhịp tim bình thường là bao nhiêu? Các yếu tố ảnh hưởng

Nhịp tim bình thường của một người thể hiện sức khỏe của hệ thống tim mạch và có thể biến đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, mức độ hoạt động thể chất, tình trạng sức khỏe tổng thể, cảm xúc, và thậm chí là nhiệt độ môi trường. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về nhịp tim bình thường dựa trên độ tuổi và các yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim.

Mục Lục Nội Dung

Nhịp tim là gì

Nhịp tim, còn được gọi là mạch, là một chỉ số quan trọng về sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể. Đây là số lần tim đập trong một phút và là dấu hiệu của việc máu được bơm đi khắp cơ thể. Khi tim đập, nó co lại và bơm máu chứa oxy ra khỏi tim, đồng thời máu nghèo oxy từ các bộ phận khác của cơ thể được đưa trở lại phổi để oxy hóa.

Cơ thể có khả năng tự điều chỉnh nhịp tim phù hợp với các hoạt động khác nhau và môi trường xung quanh. Điều này được thực hiện thông qua hệ thống tự động của cơ thể, với sự hỗ trợ của hệ thống thần kinh và hệ thống nội tiết, bao gồm việc giải phóng adrenaline trong tình huống căng thẳng hoặc khi cần năng lượng và oxy tăng cao, như khi hoạt động thể chất, phấn khích, hoặc sợ hãi. Ngược lại, nhịp tim sẽ giảm khi chúng ta nghỉ ngơi, bình tĩnh, hoặc thoải mái.

Nhịp tim quá nhanh (tachycardia) hoặc quá chậm (bradycardia) có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là liên quan đến tim. Một số tình trạng sức khỏe có thể ảnh hưởng đến nhịp tim bao gồm:

Bệnh tim mạch: Các vấn đề về tim mạch có thể gây ra sự thay đổi đáng kể trong nhịp tim.
Rối loạn tuyến giáp: Cả tuyến giáp hoạt động quá mức (hyperthyroidism) và hoạt động kém (hypothyroidism) có thể gây ra sự thay đổi trong nhịp tim.
Mất cân bằng điện giải: Các khoáng chất như kali và magiê có vai trò quan trọng trong việc duy trì nhịp tim bình thường.
Sử dụng chất kích thích: Caffeine, nicotine, và các chất kích thích khác có thể tăng nhịp tim.

Nhịp tim bình thường là gì

Nhịp tim bình thường là chỉ số đo lượng máu tối thiểu mà tim cần bơm trong trạng thái nghỉ ngơi, khi không tham gia vào các hoạt động thể dục, và trong khi đang ở trạng thái thư giãn, ngồi hoặc nằm, mà không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ tình trạng bệnh lý nào. Đối với người lớn, nhịp tim này thường nằm trong khoảng từ 60 đến 100 lần mỗi phút và có thể biến đổi từ phút này sang phút khác. Độ tuổi và tình trạng sức khỏe chung cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim, khiến cho mỗi người sẽ có mức nhịp tim bình thường riêng biệt.

Quan trọng là phải xác định liệu nhịp tim bình thường của một cá nhân có thuộc vào khoảng bình thường chung hay không. Trong trường hợp bị bệnh hoặc chấn thương gây suy giảm chức năng tim, cơ thể sẽ không nhận đủ máu cần thiết để duy trì hoạt động. Thường thì, một người khỏe mạnh sẽ có nhịp tim nghỉ ngơi thấp hơn. Chẳng hạn, nhịp tim nghỉ ngơi của vận động viên thường rơi vào khoảng 40-60 lần/phút hoặc ít hơn.

Nhịp tim nghỉ ngơi quá cao hoặc quá thấp bất thường có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Cần tìm kiếm sự tư vấn y tế nếu nhịp tim nghỉ ngơi thường xuyên vượt quá 100 lần/phút (điều này chỉ ra nhịp tim nhanh) hoặc nếu nhịp tim nghỉ ngơi dưới 60 lần/phút (điều này chỉ ra nhịp tim chậm) mà không phải do là vận động viên.

Nhịp tim bình thường theo độ tuổi là bao nhiêu

Nhịp tim bình thường ở trẻ em:

Trẻ Sơ Sinh: Khi mới sinh, trẻ có nhịp tim trung bình nằm trong khoảng 120 đến 160 lần/phút. Đây là giai đoạn có nhịp tim nhanh nhất trong cuộc đời một người.
1 Tuổi: Khi trẻ một tuổi, nhịp tim nghỉ ngơi giảm xuống, dao động ở mức 80 đến 130 lần/phút.
7 Tuổi: Khi trẻ bảy tuổi, nhịp tim nghỉ ngơi tiếp tục giảm, còn ở mức 70 đến 110 lần/phút.

Trong các tình huống khi trẻ hoạt động mạnh như vui chơi hoặc chạy nhảy, nhịp tim có thể tăng lên đến 220 lần/phút.

Làm thế nào để đo nhịp tim trẻ em chính xác

Để thu được kết quả chính xác về nhịp tim bình thường của trẻ, việc đo lường nên được thực hiện khi trẻ đang trong trạng thái nghỉ ngơi, không tham gia vào bất kỳ hoạt động vận động, không khóc lóc hoặc bị kích động. Tương tự như người lớn, trong giấc ngủ say, nhịp tim của trẻ sẽ giảm thấp hơn so với khi trẻ tỉnh táo.

Nhìn chung, nhịp tim nghỉ ngơi của trẻ em thường cao hơn so với nhịp tim của người trưởng thành, phản ánh sự chênh lệch về nhu cầu sinh lý và tốc độ phát triển giữa các lứa tuổi.

Nhịp tim bình thường ở người lớn

Đối với người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên, nhịp tim bình thường khi không tham gia vào các hoạt động thể dục, vận động mạnh, hoặc trong tình trạng kích động là từ 60 đến 100 lần mỗi phút. Tuy nhiên, có trường hợp nhịp tim nghỉ ngơi dưới 60 lần mỗi phút cũng được coi là bình thường, điều này thường xảy ra ở những vận động viên có sức khỏe thể lực cao hoặc những người trẻ tuổi khỏe mạnh thường xuyên tham gia các hoạt động thể chất. Điều này phản ánh sự hiệu quả và khả năng thích nghi cao của hệ thống tim mạch, cho phép tim bơm máu hiệu quả hơn mà không cần đập nhanh.

Nhịp tim bình thường của người già

Cơ thể của người già trải qua nhiều thay đổi, bao gồm cả sự điều chỉnh trong nhịp tim bình thường. Đối với những người trên 65 tuổi, nhịp tim trung bình nghỉ ngơi thường nằm trong khoảng từ 60 đến 76 lần mỗi phút. Sự giảm này phản ánh quá trình lão hóa tự nhiên của hệ thống tim mạch, cũng như khả năng thích nghi và hiệu quả của tim trong việc bơm máu trong suốt cuộc đời.

Tuy nhiên, nhịp tim bình thường ở người già không chỉ phụ thuộc vào tuổi tác. Các yếu tố khác cũng có ảnh hưởng đáng kể, bao gồm:

Nhiệt độ: Thời tiết cực đoan, nóng hoặc lạnh, có thể ảnh hưởng đến nhịp tim.
Trạng thái cơ thể: Tình trạng sức khỏe tổng thể, bao gồm cân nặng và tình trạng dinh dưỡng, ảnh hưởng đến nhịp tim.
Cảm xúc: Cảm xúc mạnh mẽ như lo lắng hoặc hạnh phúc có thể làm tăng nhịp tim.
Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là các loại thuốc điều trị bệnh tim mạch và huyết áp, có thể làm thay đổi nhịp tim.
Các bệnh lý mạn tính: Bệnh tim, rối loạn tuyến giáp và các vấn đề sức khỏe khác cũng có thể tác động đến nhịp tim.

Nhìn chung, việc duy trì sức khỏe tốt và lối sống lành mạnh có thể giúp tối ưu hóa nhịp tim và sức khỏe tim mạch ở người già.

Bảng nhịp tim bình thường (trung bình) theo độ tuổi

Nhịp tim bình thường thay đổi tùy theo độ tuổi, chẳng hạn như nhịp tim bình thường của trẻ em sẽ khác nhau theo từng độ tuổi cụ thể từ sơ sinh cho đến dưới 9 tuổi. Dưới đây là chỉ số nhịp tim bình thường theo độ tuổi, theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ.

Tuổi	Nhịp tim bình thường (bpm)
Trẻ sơ sinh từ 0 đến 3 tháng tuổi	143
Trẻ sơ sinh từ 3 đến 6 tháng tuổi	140
Trẻ em từ 6 đến 9 tháng tuổi	134
Trẻ em từ 9 – 12 tháng tuổi	128
Trẻ em từ 12 – 18 tháng tuổi	116
Trẻ em từ 18 – 24 tháng tuổi	116
Trẻ em từ 2 – 3 tuổi	110
Trẻ em từ 3 – 4 tuổi	104
Trẻ em từ 4 – 6	98
Trẻ em từ 8 – 12 tuổi	84
12 – 15 tuổi	78
15 – 18 tuổi	73
18 – 20 tuổi	81,6
21 – 30 tuổi	80,2
31 – 40 tuổi	78,5
41 – 50 tuổi	75,3
51 – 60 tuổi	73,9
61 – 70 tuổi	73
71 – 80 tuổi	74,2
Trên 80 tuổi	78,1

Giới hạn tối đa của nhịp tim là bao nhiêu

Giới hạn tối đa của nhịp tim là một công cụ quan trọng trong việc xác định cường độ tập luyện an toàn và hiệu quả cho mỗi cá nhân, dựa trên tuổi của họ. Công thức phổ biến được sử dụng để ước lượng nhịp tim tối đa liên quan đến tuổi là 220 trừ đi tuổi của người đó. Chẳng hạn, một người 35 tuổi có thể ước lượng nhịp tim tối đa của mình là 220 – 35 = 185 nhịp/phút.

Sử dụng phép tính này, một người có thể xác định được nhịp tim mục tiêu khi tập luyện, giúp họ đánh giá xem bài tập đang thực hiện có quá sức không, hoặc liệu có đủ động lực để cải thiện sức khỏe tim mạch. Nhịp tim mục tiêu thường được đặt ở một tỷ lệ phần trăm nhất định của nhịp tim tối đa, thường từ 50% đến 85%, tùy thuộc vào mục tiêu cụ thể của việc tập luyện.

Tuy nhiên, đáng chú ý là phép tính này chỉ mang tính chất tham khảo và có thể không chính xác cho tất cả mọi người. Sự biến đổi cá nhân trong sức khỏe tim mạch và nhịp tim tối đa có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như tình trạng sức khỏe chung, khả năng vận động, và tình trạng luyện tập trước đó. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi bắt đầu hoặc điều chỉnh mức độ cường độ tập luyện là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người.

Yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim

Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến nhịp tim của bạn khi bạn đang nghỉ ngơi, không chỉ tuổi tác. Đây là một số yếu tố chính:

Nhiệt độ không khí: Khi nhiệt độ môi trường hoặc độ ẩm tăng cao, cơ thể bạn cần bơm nhiều máu hơn để giải phóng nhiệt, dẫn đến nhịp tim tăng. Điều này giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể qua sự bay hơi mồ hôi.
Thay đổi tư thế: Sự thay đổi từ tư thế ngồi sang đứng có thể tăng nhịp tim tạm thời. Điều này xảy ra do tim cần bơm máu mạnh mẽ hơn để đảm bảo lượng máu cần thiết đến não khi lực hấp dẫn tác động. Nhịp tim sẽ ổn định trở lại sau vài phút.
Cảm xúc: Cảm xúc mạnh mẽ như căng thẳng, lo lắng hoặc niềm vui có thể tăng nhịp tim. Điều này là do phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của cơ thể, khi cơ thể giải phóng adrenaline.
Trọng lượng cơ thể: Có một mối liên hệ giữa trọng lượng cơ thể và nhịp tim nghỉ ngơi. Người có cân nặng cao hơn nhu cầu về oxy và năng lượng cũng tăng lên, do đó, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến nhịp tim cao hơn.
Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc ảnh hưởng đến nhịp tim. Ví dụ, beta-blockers giúp ngăn chặn adrenaline và làm chậm nhịp tim, trong khi thuốc tuyến giáp làm tăng nhịp tim.
Chế độ dinh dưỡng: Một số loại thực phẩm và đồ uống, như caffeine và thức ăn giàu chất béo, có thể tăng nhịp tim tạm thời.
Hút thuốc: Nicotine trong thuốc lá có thể tăng nhịp tim bằng cách kích thích hệ thống thần kinh.
Rượu: Sử dụng rượu quá mức có thể dẫn đến tăng nhịp tim.
Mất cân bằng điện giải: Các khoáng chất như kali và magie giúp duy trì nhịp tim ổn định. Mất cân bằng có thể gây ra nhịp tim không đều.
Tình trạng sức khỏe: Các tình trạng y tế như bệnh tim, cao huyết áp, và rối loạn chức năng tuyến giáp có thể làm thay đổi nhịp tim.
Mức độ hydrat hóa: Thiếu nước có thể làm tăng nhịp tim do cơ thể cố gắng duy trì áp lực mạch máu bình thường.
Stress và mệt mỏi: Stress lâu dài và mệt mỏi có thể tác động tiêu cực đến nhịp tim.
Giấc ngủ: Thiếu ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém có thể làm tăng nhịp tim nghỉ ngơi.

Cách đó nhịp tim

Đo nhịp tim là một phần quan trọng trong việc quản lý sức khỏe tổng thể và đặc biệt quan trọng khi tham gia vào các hoạt động thể chất. Có nhiều phương pháp và công cụ giúp theo dõi nhịp tim, từ thiết bị đeo bên mình đến các phương pháp truyền thống dễ thực hiện tại nhà.

Sử Dụng Thiết Bị Đeo Bên Mình

Thiết bị đeo thông minh và dây đeo ngực: Các thiết bị đeo hiện đại như đồng hồ thông minh, vòng đeo tay sức khỏe, và dây đeo ngực có khả năng theo dõi nhịp tim liên tục, cung cấp thông tin chính xác và tức thì trong và sau khi tập luyện.
Thiết bị theo dõi nhịp tim y tế: Trong trường hợp cần theo dõi chặt chẽ, ví dụ như đối với những người bị bệnh tim hoặc có nhịp tim bất thường, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thiết bị theo dõi nhịp tim 24h hoặc lâu hơn.

Đo Nhịp Tim Thủ Công

Bước 1: Tìm vị trí động mạch: Động mạch có thể dễ dàng tìm thấy ở cổ tay (động mạch cổ tay hoặc động mạch radial) hoặc cổ (động mạch cảnh).
Bước 2: Sử dụng đầu ngón tay: Dùng đầu ngón trỏ và ngón giữa ấn nhẹ lên động mạch. Tránh sử dụng ngón cái vì có động mạch riêng, có thể gây nhầm lẫn trong việc đếm nhịp.
Bước 3: Đếm nhịp tim: Khi cảm nhận được mạch đập, đếm số lần mạch đập trong 30 giây và sau đó nhân đôi số lượng đó để có được số nhịp tim trong một phút.