Nhạt miệng là gì?
Nhạt miệng là tình trạng cảm thấy miệng không còn vị giác, trở nên nhạt nhẽo và thường gặp trong nhiều trường hợp khác nhau. Đầu tiên, các bệnh về hệ tiêu hóa như hội chứng lỵ, viêm ruột và các bệnh lý tiêu hóa khác có thể gây ra tình trạng này. Hơn nữa, người mới bị viêm nhiễm hoặc vừa trải qua phẫu thuật cũng dễ gặp phải nhạt miệng do cơ thể còn yếu. Thêm vào đó, thiếu chất dinh dưỡng cũng làm giảm khả năng cảm nhận vị giác. [1]
Theo Đông y, nhạt miệng thường đi kèm với các triệu chứng như chán ăn, chân tay rã rời, chướng bụng đầy hơi và lưỡi có màu nhạt. Ngoài ra, nhạt miệng kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư. Cuối cùng, ở người lớn tuổi, vị giác bị thoái hóa, mất răng và khó nhai cũng khiến họ gặp phải tình trạng này
Nguyên nhân gây ra tình trạng nhạt miệng
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (Gastroesophageal Reflux Disease, GERD) là hiện tượng xảy ra khi dịch tiêu hóa của dạ dày thường xuyên bị chảy ngược vào thực quản. Thực quản là ống dẫn đưa thức ăn từ miệng vào dạ dày. Vì dịch tiêu hóa này có tính axit, nên khi chảy ngược vào thực quản, nó có thể gây kích ứng và làm viêm niêm mạc thực quản [2]. Điều này có thể gây ra nhiều triệu chứng, bao gồm cả nhạt miệng. Dưới đây là một số cơ chế cụ thể mà GERD có thể gây ra tình trạng nhạt miệng
- Có thể bạn quan tâm:
Tổn thương niêm mạc thực quản và khoang miệng
- Giảm chức năng vị giác: Axit dạ dày khi trào ngược lên thực quản có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản và khoang miệng. Điều này dẫn đến viêm nhiễm, kích ứng và giảm khả năng cảm nhận vị giác của các cơ quan này
- Hơi thở có mùi và khô miệng: Khi axit dạ dày tiếp xúc với các tế bào vị giác trong khoang miệng, nó có thể làm tổn thương hoặc làm giảm chức năng của các tế bào này. Điều này dẫn đến cảm giác nhạt miệng, khó cảm nhận hương vị của thức ăn và đồ uống.
- Tác động tâm lý và cảm giác: Sự khó chịu và đau đớn liên tục do trào ngược axit có thể ảnh hưởng đến tâm lý và cảm giác của người bệnh, làm tăng cảm giác nhạt miệng và giảm thèm ăn
- Hơi thở có mùi và khô miệng: GERD thường đi kèm với triệu chứng hơi thở có mùi do sự tích tụ của axit và thức ăn không tiêu hóa hết trong thực quản. Điều này có thể gây ra khô miệng và nhạt miệng.
Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, và nó có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, bao gồm nhạt miệng. Dưới đây là một số lý do chính giải thích tại sao rối loạn tiêu hóa có thể dẫn đến tình trạng này
- Áp lực lên hệ tiêu hóa: Khi ăn quá nhiều, đặc biệt là vào buổi tối, dạ dày và ruột phải làm việc quá tải để tiêu hóa thức ăn. Sự quá tải này có thể gây áp lực lên hệ tiêu hóa, làm giảm hiệu suất tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận vị giác, gây ra cảm giác nhạt miệng
- Tác động của các chất hóa học và vi sinh vật: Rối loạn tiêu hóa có thể do vi khuẩn, vi rút hoặc các chất độc hại trong thực phẩm gây ra. Những tác nhân này có thể tiết ra các chất hóa học ảnh hưởng đến niêm mạc miệng và hệ thần kinh cảm giác, dẫn đến tình trạng nhạt miệng
- Rối loạn tiêu hóa và mất cân bằng điện giải: Khi hệ tiêu hóa không hoạt động đúng cách, cơ thể có thể mất cân bằng điện giải và các dưỡng chất cần thiết. Sự thiếu hụt này có thể ảnh hưởng đến chức năng của các tế bào vị giác, làm giảm khả năng cảm nhận hương vị, gây ra nhạt miệng
- Tác động tâm lý và cảm giác: Sự khó chịu và đau đớn liên quan đến rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến tâm lý và cảm giác chung của người bệnh. Tình trạng căng thẳng và mệt mỏi này có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và dẫn đến nhạt miệng.
- Phản ứng của cơ thể đối với đau dạ dày:Khi hệ tiêu hóa gặp vấn đề, cơ thể thường phản ứng bằng cách giảm cảm giác thèm ăn như một cơ chế bảo vệ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng nhạt miệng vì cơ thể muốn hạn chế việc ăn uống để giảm thiểu tình trạng tiêu hóa không hiệu quả
Dấu hiệu bệnh tưa miệng
Bệnh tưa miệng, hay còn gọi là nhiễm trùng nấm men, thường xuất hiện với nhiều mảng bám trắng trên bề mặt lưỡi, làm cho lưỡi có màu nhợt nhạt hơn bình thường và kèm theo cảm giác nhạt miệng. Điều này là do sự phát triển quá mức của nấm Candida trong khoang miệng
Dấu hiệu cảnh báo bệnh bạch cầu
Nhạt miệng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh bạch cầu. Những người thường xuyên hút thuốc hoặc sử dụng nhiều chất kích thích khác có nguy cơ mắc bệnh bạch sản niêm mạc miệng, dẫn đến xuất hiện các mảng trắng mỏng xung quanh vùng nướu răng [4]
Nguy cơ bị bệnh tiểu đường
Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng người bệnh tiểu đường có thể cảm nhận vị ngọt lạ trong miệng do cơ thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu. Ngoài ra, bệnh tiểu đường còn làm giảm khả năng hấp thụ kẽm hoặc giảm lượng kẽm mà cơ thể đã hấp thụ, dẫn đến biểu hiện đắng miệng hoặc nhạt miệng
Vệ sinh răng miệng chưa tốt
Miệng chứa nhiều vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn tốt và hại. Việc vệ sinh răng miệng không đúng cách có thể dẫn đến tích tụ vi khuẩn, gây viêm sưng nhú lưỡi và xuất hiện các mảng bám trắng, khiến bạn cảm thấy nhạt miệng. Để tránh tình trạng này, cần vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng và dùng chỉ nha khoa ít nhất hai lần mỗi ngày để làm sạch răng và nướu, giúp loại bỏ mùi hôi và có hơi thở thơm mát
Uống ít nước
Người trưởng thành cần bổ sung từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày. Uống quá ít nước có thể dẫn đến nguy cơ cao bị nhạt miệng và tăng tỷ lệ mắc các bệnh lý khác. Việc thiếu nước làm giảm lượng nước bọt trong miệng, gây khô miệng và ảnh hưởng đến vị giác
Tác dụng phụ của thuốc
Nhiều loại thuốc có thể gây thay đổi trong vị giác như nhạt miệng, đắng miệng [5], hoặc mùi kim loại trong miệng. Các loại thuốc như kháng sinh, thuốc điều trị thần kinh, thuốc điều trị ung thư, thuốc điều trị cao huyết áp và dị ứng, cũng như các viên uống vitamin tổng hợp có thể gây ra hiện tượng này do phản ứng phụ
Thay đổi vị giác khi mang thai
Phụ nữ khi mang thai có thể cảm thấy nhạt miệng do thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, ảnh hưởng đến khứu giác và vị giác. Điều này có thể làm thay đổi cảm giác về mùi và vị, khiến họ có thể ghét các mùi nước hoa, đồ ăn, đồ uống đã từng yêu thích và thèm ăn những món chưa từng thích trước đó. Triệu chứng này thường chỉ xảy ra trong giai đoạn đầu của thai kỳ.
Cơ thể bị thiếu kẽm nghiêm trọng
Thiếu kẽm trong chế độ ăn uống có thể gây ra nhiều mùi vị lạ trong miệng. Kẽm có vai trò quan trọng trong việc tăng cường một loại protein kiểm soát vị giác hoặc làm tăng lượng gustin, một protein cần thiết cho chức năng của vị giác. Mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa thể đưa ra kết luận chính xác, nhưng việc bổ sung kẽm có thể cải thiện tình trạng này.
Trầm cảm
Một nghiên cứu của Đại học Bristol đã cho thấy mối quan hệ giữa serotonin và noradrenaline với vị giác. Trong nghiên cứu này, các tình nguyện viên được yêu cầu nếm nhiều loại thực phẩm, phân biệt các vị và được cho uống thuốc chống suy nhược có tác dụng tăng cường serotonin hay noradrenaline. [3]
Kết quả nghiên cứu:
- Tăng serotonin: Giúp nâng cao khả năng phân biệt vị ngọt và vị đắng.
- Tăng noradrenaline: Giúp phân biệt vị đắng và chua tốt hơn.
Nhóm nghiên cứu cho biết, kết quả này giải thích tại sao kém ngon miệng luôn đi kèm với thời kỳ trầm cảm. Điều này giúp các bác sĩ phát hiện và điều trị chứng trầm cảm kịp thời. Các test về vị giác có thể giúp kê đúng loại thuốc, một vấn đề mà các bác sĩ tâm lý luôn phải lo lắng do tỷ lệ dùng đúng thuốc hiện chỉ ở mức 60-80%.
Giải pháp khắc phục hiệu quả chứng nhạt miệng
Để giảm bớt và ngăn chặn tình trạng nhạt miệng, có một số biện pháp đơn giản mà bạn có thể áp dụng. Trước tiên, uống đủ nước là cực kỳ quan trọng. Người trưởng thành nên uống từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày. Việc cung cấp đủ nước giúp giữ cho miệng ẩm, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và cải thiện vị giác. Thiếu nước có thể dẫn đến khô miệng, làm giảm khả năng cảm nhận vị giác, gây cảm giác nhạt miệng.
Tiếp theo, bạn nên hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia và thuốc lá. Những chất này có thể làm tổn thương niêm mạc miệng và làm giảm cảm giác vị giác. Bằng cách tránh các chất kích thích, bạn có thể ngăn ngừa các tác động tiêu cực lên niêm mạc miệng và giữ cho vị giác hoạt động bình thường.
Ngoài ra, sử dụng nước muối ấm để súc miệng cũng là một biện pháp hiệu quả. Nước muối ấm có tính sát khuẩn cao, giúp diệt khuẩn và làm sạch khoang miệng. Bạn nên súc miệng với nước muối ấm hai lần mỗi ngày để giảm viêm nhiễm và cải thiện tình trạng nhạt miệng. Nước muối không chỉ giúp làm sạch miệng mà còn có tác dụng giảm các triệu chứng khó chịu khác như hôi miệng và viêm họng.
Những giải pháp này không chỉ giúp giảm bớt triệu chứng nhạt miệng mà còn cải thiện sức khỏe răng miệng và tổng thể. Áp dụng các biện pháp này đều đặn sẽ giúp bạn duy trì một khoang miệng khỏe mạnh và vị giác tốt hơn.
Nguồn tham khảo
[1] MEDLATEC, Bệnh viện đa khoa. (2023). Nhạt miệng là bệnh gì? Cách xử trí như thế nào? Retrieved from https://medlatec.vn/tin-tuc/nhat-mieng-la-benh-gi-cach-xu-tri-nhu-the-nao-s195-n32831
[2] Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. (n.d.). Retrieved from https://www.vinmec.com/vi/tieu-hoa-gan-mat/thong-tin-suc-khoe/benh-trao-nguoc-da-day-thuc-quan/
[3] Dantri.com.vn. (n.d.). Nhạt miệng – Dấu hiệu của trầm cảm. Retrieved from https://dantri.com.vn/suc-khoe/nhat-mieng-dau-hieu-cua-tram-cam-1165472273.htm
[4] MEDLATEC, Bệnh viện đa khoa. (2022). Bệnh bạch cầu – những vấn đề không thể bỏ qua. Retrieved from https://medlatec.vn/tin-tuc/benh-bach-cau–nhung-van-de-khong-the-bo-qua-s195-n29463
[5] Thạc sĩ Bác sĩ Đoàn Vũ. (n.d.). Ngủ dậy thấy đắng miệng là bệnh gì? Nguyên nhân và cách khắc phục. Retrieved from https://drcareimplant.com/ngu-day-thay-dang-mieng-la-benh-gi-nguyen-nhan-va-cach-khac-phuc-1825
