Vai trò của tim
Tim là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, đóng vai trò then chốt trong việc bơm máu đi khắp cơ thể. Với chức năng tương tự như một động cơ cung cấp năng lượng cho xe hơi, tim giúp duy trì sự sống và hoạt động của cơ thể. Một trái tim khỏe mạnh của người trưởng thành thường có kích thước tương đương với nắm tay, và nó được chia thành nhiều phần có chức năng riêng biệt:
- Phía bên phải của tim chịu trách nhiệm bơm máu đến phổi để nhận oxy.
- Phía bên trái của tim nhận máu giàu oxy từ phổi và bơm máu qua các động mạch để cung cấp cho toàn bộ cơ thể.
- Hệ thống điện của tim kiểm soát nhịp tim, đảm bảo sự co bóp nhịp nhàng của các buồng trên và buồng dưới.
Sự thay đổi của tim theo tuổi tác
Khi cơ thể lão hóa, tim và hệ mạch máu cũng trải qua nhiều biến đổi. Một trong những thay đổi phổ biến nhất là khả năng điều chỉnh nhịp tim. Tim của người già không còn khả năng đập nhanh như trước khi cơ thể phải đối mặt với tình trạng căng thẳng hoặc hoạt động thể chất. Tuy nhiên, nhịp tim khi nghỉ ngơi (số nhịp tim mỗi phút khi cơ thể ở trạng thái nghỉ) hầu như không bị ảnh hưởng nhiều bởi tuổi tác.
Một số người lớn tuổi có thể cảm nhận được cảm giác tim mình đập mạnh hoặc bỏ qua một nhịp. Những biểu hiện như rung nhĩ hoặc nhịp tim không đều có thể xuất hiện thường xuyên hơn theo độ tuổi và có thể không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu nhịp tim đập nhanh, kéo dài và dai dẳng hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu của loạn nhịp tim – một tình trạng cần được bác sĩ kiểm tra và điều trị.
Theo thời gian, kích thước của các buồng tim cũng có thể thay đổi. Các buồng này có thể giãn nở, khiến thành tim trở nên dày hơn. Tuy nhiên, mặc dù kích thước tim tăng lên, nhưng lượng máu mà mỗi buồng tim có thể chứa lại giảm đi. Sự dày lên của thành tim có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh rung nhĩ – một dạng rối loạn nhịp tim phổ biến ở người già và cũng là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến đột quỵ.
Các van tim, chịu trách nhiệm kiểm soát lưu lượng máu giữa các buồng tim, cũng có thể trở nên cứng và dày hơn theo tuổi tác. Khi các van này không còn mềm mại và linh hoạt, chúng có thể hạn chế lưu lượng máu hoặc gây rò rỉ máu, làm cho chất lỏng tích tụ trong phổi, chân, bàn chân và vùng bụng. Tình trạng này gây khó khăn cho việc bơm máu của tim, làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch.
Có thể bạn quan tâm: Cấy ghép Implant là gì? Chi phí cấy ghép răng implant 1 cái hết bao nhiêu tiền
Nguy cơ bệnh tim và các vấn đề sức khỏe liên quan
Những thay đổi tự nhiên của tim và hệ mạch máu do lão hóa có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Bệnh tim là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về sức khỏe và làm giảm chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Các bệnh lý tim mạch có thể hạn chế khả năng hoạt động của người già và dẫn đến tình trạng khuyết tật.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim cũng có mối liên quan đến sức khỏe nhận thức, bao gồm nguy cơ phát triển chứng mất trí nhớ (dementia) ở người già. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có nguy cơ mắc bệnh tim cao cũng có thể đối diện với nguy cơ suy giảm trí nhớ.
Cách bảo vệ sức khỏe tim mạch
Tin vui là bạn có thể thực hiện một số biện pháp để bảo vệ sức khỏe tim mạch, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim và các vấn đề liên quan. Một trong những biện pháp quan trọng nhất là kiểm soát huyết áp. Huyết áp cao không chỉ ảnh hưởng đến tim mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe của não bộ. Bằng cách duy trì huyết áp ổn định, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim và các vấn đề về trí nhớ.
Ngoài ra, duy trì lối sống lành mạnh, chẳng hạn như chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn và không hút thuốc, cũng là những yếu tố quan trọng giúp bảo vệ cả tim và não. Việc chăm sóc tốt sức khỏe tim mạch không chỉ giúp bạn có một trái tim khỏe mạnh mà còn có thể bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ suy giảm trí nhớ khi về già.
Hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hay lo lắng nào về sức khỏe tim mạch của mình khi lớn tuổi. Bác sĩ sẽ đưa ra những lời khuyên và phương pháp điều trị phù hợp để bạn có thể duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Bệnh tim là một thuật ngữ rộng dùng để chỉ các tình trạng khác nhau ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của tim. Dưới đây là một số bệnh tim phổ biến và các triệu chứng liên quan:
Các loại bệnh tim phổ biến
Xơ vữa động mạch: Xơ vữa động mạch, hay còn gọi là “xơ cứng động mạch”, là tình trạng các động mạch lớn trở nên cứng và mất tính đàn hồi, làm giảm lưu thông máu. Xơ vữa động mạch có thể dẫn đến huyết áp cao, một bệnh lý thường xuất hiện khi con người già đi.
Xơ vữa động mạch vành: Xơ vữa động mạch vành là tình trạng các chất béo, được gọi là mảng bám, tích tụ trong thành động mạch vành. Điều này cản trở dòng máu đến tim, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Không chỉ xảy ra ở động mạch vành, sự tích tụ mảng bám còn có thể xảy ra ở động mạch não và chân, làm tăng nguy cơ đột quỵ và suy giảm lưu lượng máu đến cơ chân.
Đau thắt ngực: Đau thắt ngực là cơn đau hoặc khó chịu ở ngực, cổ hoặc cánh tay trái do dòng máu đến tim bị giảm. Nguyên nhân chính của đau thắt ngực là sự tích tụ hoặc bong ra của mảng bám trong động mạch vành, làm cản trở lưu lượng máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim.
Đau tim: Đau tim xảy ra khi dòng máu đến tim bị chặn lại, làm cho cơ tim không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động. Nếu không được điều trị kịp thời, đau tim có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng hoặc vĩnh viễn cho tim.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tim
Những người mắc bệnh tim trong giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, hoặc các dấu hiệu có thể rất nhẹ và khó nhận biết. Nhiều trường hợp, các triệu chứng chỉ xuất hiện khi người bệnh gặp căng thẳng hoặc phải thực hiện các hoạt động thể chất nặng nhọc. Thậm chí, một số người không hề có triệu chứng cho đến khi họ trải qua cơn đau tim hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan khác.
Do đó, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ với bác sĩ là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề về tim mạch. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào dưới đây mà không liên quan đến hoạt động gắng sức, hãy gọi ngay 911 để được hỗ trợ y tế khẩn cấp:
- Đau ngực dữ dội hoặc cảm giác đè nén ở giữa hoặc bên trái ngực
- Đau, tê hoặc cảm giác ngứa ran ở vai, cánh tay, cổ, hàm hoặc lưng
- Khó thở, dù là khi hoạt động, khi nghỉ ngơi, hoặc khi nằm thẳng
- Ngất xỉu, chóng mặt hoặc cảm giác choáng váng đột ngột
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Đổ mồ hôi lạnh
- Buồn nôn, nôn hoặc đau bụng
- Mệt mỏi hoặc kiệt sức không rõ nguyên nhân
- Cảm giác lo lắng hoặc yếu ớt
Phụ nữ và bệnh tim
Các triệu chứng đau tim có thể khác nhau giữa nam giới và phụ nữ. Phụ nữ thường có các triệu chứng khó thở, mệt mỏi, yếu, đau bụng, lo lắng, và đau ở vai, lưng hoặc cánh tay nhiều hơn so với nam giới. Điều này có thể khiến bệnh tim ở phụ nữ khó được phát hiện kịp thời. Vì vậy, phụ nữ cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu bất thường trong cơ thể.
Để hiểu rõ hơn về bệnh tim ở phụ nữ, bạn có thể tìm hiểu thêm từ chiến dịch “The Heart Truth” của Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia NIH (NHLBI), nơi cung cấp thông tin hữu ích về cách nhận diện và ngăn ngừa bệnh tim ở phụ nữ.
Xem thêm: Dịch vụ cấy ghép Implant toàn hàm
Liên hệ với bác sĩ tim mạch
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh tim hoặc có những lo lắng về sức khỏe tim mạch, hãy liên hệ với bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa tim mạch để được tư vấn và điều trị. Sức khỏe tim mạch đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng cuộc sống, và việc phát hiện sớm các vấn đề về tim có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng về sau.
Suy tim là một tình trạng xảy ra khi một hoặc cả hai bên của tim không thể bơm đủ lượng máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Tình trạng này phát triển dần dần khi hoạt động bơm máu của tim trở nên yếu đi hoặc khi tim gặp khó khăn trong việc bơm đủ máu giữa các nhịp đập. Tuy nhiên, suy tim không có nghĩa là tim đã ngừng đập hoặc sắp ngừng hoạt động hoàn toàn.
Suy tim trái và suy tim phải
Khi suy tim ảnh hưởng đến nửa bên trái của tim, tim không thể bơm đủ máu giàu oxy đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Điều này dẫn đến tình trạng cơ thể không nhận đủ lượng oxy và dưỡng chất cần thiết, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Ngược lại, nếu suy tim ảnh hưởng đến nửa bên phải của tim, tim không thể bơm đủ máu đến phổi để lấy oxy, làm cho phổi thiếu máu và oxy cần thiết cho hoạt động hô hấp.
Khi tim bị suy yếu do suy tim, một loạt các triệu chứng có thể xuất hiện, bao gồm:
- Khó thở: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện khi người bệnh vận động hoặc thậm chí khi nghỉ ngơi.
- Sưng (phù nề): Thường xảy ra ở chân, bàn chân, mắt cá chân và bụng do máu và chất lỏng bị ứ đọng.
- Mệt mỏi và yếu: Tim không thể bơm đủ máu giàu oxy, dẫn đến tình trạng cơ thể không đủ năng lượng để hoạt động.
Nguy cơ gây suy tim
Người lớn tuổi, đặc biệt những người có tiền sử cao huyết áp hoặc béo phì lâu dài, có nguy cơ cao mắc bệnh suy tim. Ở những người này, suy tim phát triển do cơ tim trở nên dày hơn và cứng hơn, dẫn đến việc bơm máu trở nên khó khăn hơn. Mặc dù cơ tim không bị tổn thương hoặc yếu đi trong trường hợp này, nếu không được điều trị kịp thời, suy tim có thể làm suy nhược cơ thể và gây khó khăn cho các hoạt động hàng ngày, thậm chí là những hoạt động cơ bản.
Nguyên nhân gây suy tim
Suy tim có thể do nhiều bệnh lý khác nhau gây ra, chẳng hạn như:
- Bệnh động mạch vành: Đây là tình trạng các động mạch cung cấp máu cho tim bị hẹp hoặc tắc nghẽn, khiến tim không nhận đủ máu và oxy.
- Bệnh cơ tim: Tình trạng này gây tổn thương và suy yếu cơ tim, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu.
- Viêm tim: Viêm các mô tim có thể làm suy yếu và tổn thương cơ tim, dẫn đến suy tim.
- Đau tim: Một cơn đau tim có thể làm hỏng cơ tim và dẫn đến suy tim.
- Bệnh tiểu đường và huyết áp cao: Các bệnh lý này gây tổn thương lâu dài cho tim và mạch máu, làm tăng nguy cơ suy tim.
- Sử dụng rượu lâu dài: Lạm dụng rượu trong thời gian dài cũng có thể gây tổn thương cơ tim và dẫn đến suy tim.
- Tích tụ amyloid: Đây là một loại protein tích tụ trong cơ tim, đặc biệt phổ biến ở người lớn tuổi gốc Phi, Tây Ban Nha hoặc Caribe. Việc phát hiện và điều trị sớm tình trạng này có thể ngăn ngừa suy tim.
Giữ cho tim khỏe mạnh
Việc duy trì một trái tim khỏe mạnh là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa suy tim và các bệnh lý liên quan. Sau đây là một số biện pháp bạn có thể thực hiện để bảo vệ sức khỏe tim mạch:
- Duy trì hoạt động thể chất
- Tham gia vào các hoạt động thể chất ít nhất 150 phút mỗi tuần, bao gồm cả các bài tập sức bền và thể dục nhịp điệu, sẽ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch. Ngay cả khi chỉ vận động nhẹ, nó cũng mang lại lợi ích cho tim. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về loại hình vận động phù hợp với bạn.
- Bỏ thuốc lá
- Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong có thể phòng ngừa được. Hút thuốc gây tổn thương cho thành động mạch và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Việc bỏ thuốc lá, ngay cả khi đã lớn tuổi, sẽ cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và ung thư.
- Thực hiện chế độ ăn uống tốt cho tim
- Hãy ăn nhiều trái cây, rau, protein nạc và thực phẩm giàu chất xơ. Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, đường bổ sung và muối. Cơ thể người lớn tuổi trở nên nhạy cảm hơn với muối, dễ gây ra huyết áp cao và tình trạng sưng phù ở bụng, chân và bàn chân.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh
- Duy trì sự cân bằng giữa lượng calo tiêu thụ và lượng calo bị đốt cháy thông qua hoạt động thể chất. Điều này giúp giữ vững cân nặng khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
- Kiểm soát bệnh tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol cao
- Thực hiện theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát các bệnh lý này, bao gồm việc uống thuốc đúng liều lượng và duy trì lối sống lành mạnh.
- Hạn chế hoặc không uống rượu
- Khi chúng ta già đi, việc uống rượu có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe hiện có và có thể gây ra tương tác nguy hiểm với các loại thuốc.
- Quản lý căng thẳng
- Học cách quản lý căng thẳng thông qua các hoạt động như thiền, thể dục và nói chuyện với bạn bè, gia đình. Giảm căng thẳng có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tổng thể.
- Ngủ đủ giấc
- Ngủ đủ và chất lượng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Người lớn tuổi thường gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ, vì vậy hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn gặp phải các vấn đề liên quan đến giấc ngủ.
