Tôi bị nhạt miệng kéo dài hơn 3 tháng nay, đã đi khám tổng quát nhưng không tìm ra nguyên nhân. Trong trường hợp này, tôi cần làm thêm những xét nghiệm chuyên sâu nào để xác định bệnh bác sĩ?
Anh Tùng – 51 tuổi, nhân viên văn phòng
Chào anh Tùng, cảm ơn anh đã chia sẻ rõ ràng. Anh bị nhạt miệng kéo dài hơn 3 tháng, đã đi khám tổng quát nhưng chưa tìm ra nguyên nhân. Đây là tình huống khá hay gặp trong lâm sàng: nhiều nguyên nhân gây giảm vị giác không lộ rõ khi làm xét nghiệm thường quy. Trong trường hợp này, cần đi sâu vào những thăm dò chuyên khoa hơn để tìm đúng gốc rễ.
Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh: giảm hoặc mất vị giác có thể liên quan đến bệnh răng miệng, tai mũi họng, thần kinh, nội tiết hoặc thiếu vi chất. Do đó, hướng xét nghiệm nên trải rộng nhưng có chọn lọc.
Các xét nghiệm và thăm khám chuyên sâu cho tình trạng nhạt miệng
1. Xét nghiệm vi chất và máu học:
– Kẽm huyết thanh: thiếu kẽm là nguyên nhân phổ biến gây nhạt miệng.
– Vitamin B12, folate, sắt, ferritin: thiếu hụt gây teo gai lưỡi, rối loạn vị giác.
– Đường huyết, HbA1c, chức năng gan – thận – tuyến giáp: bệnh mạn tính cũng ảnh hưởng đến vị giác.
2. Khám chuyên khoa Tai Mũi Họng:
– Đánh giá khứu giác (olfactory test) vì 70% cảm giác “ngon miệng” thực chất đến từ mùi. Nếu khứu giác suy giảm (viêm xoang mạn, polyp mũi, di chứng sau viêm virus), vị giác cũng nhạt theo.
– Nội soi mũi – xoang – họng để tìm viêm mạn tính, u nhỏ, polyp.
3. Khám chuyên khoa Răng Hàm Mặt:
– Kiểm tra viêm nướu, viêm nha chu, lưỡi có mảng trắng, lưỡi bản đồ hay nhiễm nấm candida.
– Nếu có lớp phủ lưỡi dày, sinh thiết hoặc cạo kiểm tra nấm đôi khi cần thiết.
4. Thăm dò thần kinh học:
– Đo điện thần kinh vị giác (taste evoked potentials) – tuy không phổ biến ở Việt Nam nhưng ở trung tâm lớn có thể có.
– Chụp MRI não khi nghi ngờ tổn thương trung ương (vỏ đảo, thân não, đồi thị) nếu kèm theo triệu chứng thần kinh khác như tê yếu, nói khó.
5. Xét nghiệm bổ sung khác (tùy lâm sàng):
– Kiểm tra nội tiết tố tuyến giáp (TSH, FT4) nếu có triệu chứng mệt, sụt cân, lạnh/ nóng bất thường.
– Kiểm tra kháng thể tự miễn (nếu nghi hội chứng Sjögren – thường gây khô miệng, giảm vị giác).
Anh nên bắt đầu bằng bộ xét nghiệm máu vi chất + nội tiết và đồng thời khám chuyên khoa Tai Mũi Họng và Răng Hàm Mặt. Đây là 2 cửa ngõ phổ biến nhất gây giảm vị giác kéo dài. Nếu vẫn chưa rõ, bác sĩ sẽ cân nhắc thêm thăm dò thần kinh hoặc MRI.
>> Xem thêm:
Tóm lại, sau khi tổng quát chưa tìm ra nguyên nhân, anh nên tiến hành:
– Xét nghiệm vi chất (kẽm, B12, folate, sắt), chức năng tuyến giáp, gan, thận.
– Khám Tai Mũi Họng (đặc biệt kiểm tra khứu giác, xoang).
– Khám Răng Hàm Mặt (loại trừ bệnh lý lưỡi, nướu, nhiễm nấm).
– Nếu cần, thăm dò thần kinh hoặc chụp MRI não.
